Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από πληροφορίες μέσω διαδικτυακών πηγών, της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου, των έντυπων μέσων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.  Πώς μπορούμε να ξέρουμε αν αυτά που διαβάζουμε ή ακούμε είναι ακριβή ή πραγματικά;

Είναι εύκολο να παρασυρόμαστε στο να πιστεύουμε κάτι εάν αυτό επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά, αν είναι σε έντυπη μορφή ή προέρχεται από κάποιον που θαυμάζουμε ή σεβόμαστε. Αυτό μπορεί να μην είναι πρόβλημα σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά προκειμένου να πάρουμε ενημερωμένες αποφάσεις ή να έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με θέματα που είναι σημαντικά για εμάς, είναι επιτακτική ανάγκη οι πηγές στις οποίες βασιζόμαστε να είναι ακριβείς.

Όταν θέλουμε να κάνουμε έρευνα, για οποιοδήποτε θέμα, το Διαδίκτυο έχει γίνει ο κύριος χώρος αναζήτησης. Ο όρος 'google' έχει εισαχθεί στο λεξικό ως ρήμα που σημαίνει 'αναζητώ κάτι στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης Google'.

Υπάρχουν πολλές παρόμοιες μηχανές αναζήτησης που μας συνδέουν με έναν φαινομενικά απεριόριστο πλούτο δεδομένων. Αλλά πώς προσδιορίζουμε το τι είναι μια αξιόπιστη πηγή πληροφοριών, ειδικά όταν οι πληροφορίες και οι ειδήσεις προέρχονται από το διαδίκτυο; Η έκφραση «ψευδείς ειδήσεις» γίνεται όλο και πιο δημοφιλής και είναι δύσκολο να φιλτράρετε όλες τις πηγές στο διαδίκτυο για να ξεχωρίσετε μεταξύ αξιόπιστων και ψευδών. Ο στόχος αυτής της Διαδικτυακής Εξερεύνησης είναι να υποστηρίξει τους μαθητές να αναπτύξουν τις ικανότητές τους για κριτική σκέψη, ώστε να μπορούν να την εφαρμόσουν στην κριτική του περιεχομένου των μέσων ενημέρωσης.

Για να αναπτύξετε τις ικανότητές σας για κριτική σκέψη, πρέπει να εργαστείτε σε ομάδα και να επιλέξετε ένα επίκαιρο θέμα από την ειδησεογραφία σχετικά με τις Διεθνείς Σχέσεις στη Μέση Ανατολή. Εργαζόμενοι στη μικρή ομάδα σας με 3 ή 4 άτομα, μπορείτε να επιλέξετε να εστιάσετε στον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, την υποτιθέμενη χρήση χημικών όπλων από τον Μπασάρ αλ-Ασαντ, την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, την άνοδο του ISIS ή σε κάτι άλλο που ενδιαφέρει την ομάδα σας. Μόλις εντοπίσετε το θέμα που σας ενδιαφέρει, πρέπει να βρείτε ένα άρθρο ή ένα βίντεο που αναφέρει αυτό το θέμα σε καθένα από τα παρακάτω κανάλια μέσων ενημέρωσης:
·       BBC News

·       RT – Russia Today

·       Al Jazeera English

·       Vox – Understand the News (Online Source)

·       Fox News

·       CNN International

Ως ομάδα, θα εξετάσετε αυτές τις ειδήσεις. Μόλις διαβάσετε την είδηση από όλα τα κανάλια, η ομάδα σας θα κάνει μια λίστα με όσα είναι παρόμοια και όσα είναι διαφορετικά σε κάθε μια από τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης. Μέσω ομαδικής συζήτησης με τους συμμαθητές σας, θα προσδιορίσετε ποια μέσα πιστεύετε περισσότερο και που νομίζετε ότι είναι οι «ψευδείς ειδήσεις». Στη συνέχεια, θα εντοπίσετε ποιες είναι οι διαφορετικές «ατζέντες» από τα διάφορα μέσα ενημέρωσης, ποιες πηγές χρησιμοποιήθηκαν στις αναφορές των ΜΜΕ και αν πιστεύετε ότι είναι «αξιόπιστες». Μόλις η ομάδα σας ολοκληρώσει αυτά τα καθήκοντα και μέσω της ανασκόπησης όλων όσων έχετε διαβάσει και δει στα διάφορα μέσα ενημέρωσης, ως ομάδα πρέπει να γράψετε μια σύντομη περίληψη του ειδησεογραφικού θέματος, υπογραμμίζοντας αυτό που όλοι νομίζετε ότι έχει πραγματικά συμβεί σε αυτή την είδηση. Στο τέλος, θα πρέπει να το παρουσιάσετε σε άλλες ομάδες της τάξης σας.

Βήμα 1: Τι είναι οι ‘ψευδείς ειδήσεις’;

Ο όρος ‘ψευδείς ειδήσεις’ εισήχθη στο δημόσιο λόγο κατά τη διάρκεια των Προεδρικών Εκλογών των ΗΠΑ το 2016. Για πρώτη φορά, ο νυν πρόεδρος Donald Trump τον χρησιμοποίησε για να περιγράψει τον τρόπο που τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ ανάφεραν τις ρωσικές παρεμβάσεις στην προεκλογική εκστρατεία. Σήμερα, οι «ψευδείς ειδήσεις» είναι μια φράση που χρησιμοποιείται ευρέως στην κοινωνία για να περιγράψει τις ανακρίβειες στην δημοσιογραφία, αλλά και για να δυσφημεί τις ειδησεογραφικές αναφορές που μπορεί να παρουσιάζουν μια οπτική που αντίκειται στην προσωπική άποψη ενός ατόμου ή που είναι αντίθετες με τη στάση ενός πολιτικού κόμματος, για παράδειγμα. Ενώ υπάρχει χειραγώγηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ενώ η διάδοση των διαδικτυακών ειδήσεων και των μέσων ενημέρωσης έχει οδηγήσει στην ύπαρξη πραγματικών «ψευδών ειδήσεων», ο όρος χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως για να δυσφημεί κάθε είδηση ή άποψη με την οποία δεν συμφωνούν κάποιοι και αυτή είναι μια επικίνδυνη εξέλιξη, επειδή σημαίνει ότι επιτρέπεται στους ανθρώπους να σχηματίζουν και να διατηρούν στενές απόψεις και να μην αμφισβητούν τις απόψεις τους.

Για να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με το φαινόμενο «ψευδείς ειδήσεις», τα ακόλουθα άρθρα συζητούν το τι είναι, από πού προήλθε και γιατί είναι επικίνδυνο φαινόμενο:

·       https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Fake%20news

·       https://www.webwise.ie/teachers/what-is-fake-news/

·       https://www.theguardian.com/media/2016/dec/18/what-is-fake-news-pizzagate

·       https://www.summer.harvard.edu/inside-summer/4-tips-spotting-fake-news-story

·       https://libguides.ucd.ie/academicintegrity/fakenews

 
Για να σας βοηθήσουμε να αναπτύξετε δεξιότητες για τον εντοπισμό «ψευδών ειδήσεων», χρησιμοποιήστε αυτό το σύντομο «κουίζ ψευδών ειδήσεων» που αναπτύχθηκε από το University College Dublin:

·        http://www.ucd.ie/library/elearning/fakenews/story_html5.html

Βήμα 2: Εντοπίζοντας την ‘ατζέντα’

Η «ατζέντα» είναι ένας μυστικός στόχος ή λόγος για κάτι. Δεν έχει σημασία τι είναι το θέμα. Όλοι έχουν μια ατζέντα - ο πολιτικός που ψάχνει για ψήφο, ο επιχειρηματίας που θέλει να σας πουλήσει κάτι, μια φιλανθρωπική οργάνωση που θέλει να στηρίξετε κάποιο σκοπό… Όλοι θέλουν να σας πείσουν να υιοθετήσετε τον τρόπο σκέψης τους. Ακόμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν τη δική τους θέση σε θέματα και γεγονότα ανάλογα με το ποιος ελέγχει τον οργανισμό.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι δημοσιογράφοι είναι αντικειμενικοί, αλλά κάθε συντάκτης έχει μια ατζέντα και θα χρησιμοποιήσει διάφορες τακτικές πειθούς για να σας οδηγήσει στο τρόπο σκέψης του, συχνά παραπλανώντας ενεργά τον αναγνώστη. Ακόμα κι αν δίνουν τα γεγονότα μιας κατάστασης, μπορεί να παραλείψουν κάποια από αυτά για να επηρεάσουν την αντίληψή σας. Όταν ξέρετε ότι το CBS News της Αμερικής είναι συντηρητικό και το ABC News φιλελεύθερο, είναι ευκολότερο να κατανοήσετε τον τρόπο που μεταφέρουν τις ειδήσεις σε διάφορα ειδησεογραφικά θέματα.

Τα περισσότερα ΜΜΕ σε κάθε χώρα θα προσανατολίζονται κάπου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ή θα έχουν μια στάση «υπέρ» ή «κατά» σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Για να έχετε ακριβή εικόνα των γεγονότων, πρέπει να εξετάσετε ένα ζήτημα από κάθε οπτική γωνία και όχι από μια μόνο.

Η ύπαρξη ατζέντας στα ΜΜΕ είναι τόσο γνωστή ώστε υπάρχει μια «Θεωρία για τη ρύθμιση της ατζέντας» για την οποία έχουν ερευνήσει και γράψει σε μεγάλο βαθμό ερευνητές και πανεπιστήμια. Ακολουθούν ορισμένοι σύνδεσμοι με ορισμένα από αυτά τα άρθρα για το θέμα:

·       https://blogs.worldbank.org/publicsphere/media-effects-i-agenda-setting

·       https://online.alvernia.edu/agenda-setting-theory/

·       https://www.utwente.nl/en/bms/communication-theories/sorted-by-cluster/Mass%20Media/Agenda-Setting_Theory/

·       https://www.businesstopia.net/mass-communication/agenda-setting-theory


Με αυτό κατά νου, είναι σημαντικό να ελέγξετε τον συντάκτη της πηγής. Ποιοι είναι, ποια είναι η εμπειρογνωμοσύνη τους στο θέμα αυτό, υποστηρίζονται από οποιαδήποτε εταιρεία, οργάνωση ή πολιτικό κόμμα; Ποια είναι η ατζέντα τους; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις θα σας βοηθήσει να εξακριβώσετε τις ατζέντες των διαφόρων μέσων ενημέρωσης σε αυτή τη δραστηριότητα.

Βήμα 3: Τεχνικές που χρησιμοποιούνται από τα ΜΜΕ για τη νόθευση των "ειδήσεων"

Θα σας παρουσιάσουμε τώρα μερικές βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ για να προσπαθήσουν να στρεβλώσουν την αντίληψη μας για τις ειδήσεις. Ανατρέξτε στους παρακάτω συνδέσμους για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτές τις τεχνικές:

·       Κατανοώντας το ‘parroting’

Αναφερόμενοι στο ‘Parroting’ εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία μια πληροφορία επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά με αποτέλεσμα ο κόσμος να την θεωρεί αληθινή. Είναι σημαντικό να μαθαίνετε από πού προέρχεται μια πληροφορία μιας και το πρόσωπο που σας έδωσε τις πληροφορίες μπορεί να είναι αξιόπιστο και σεβαστό, αλλά η πηγή του να είναι αναξιόπιστη.

Τον τελευταίο καιρό, πολλά ΜΜΕ, στις ΗΠΑ ειδικότερα, έχουν κριθεί ένοχα για «parroting»:

·       Έλεγχος πραγματικότητας: Γιατί αυτοί οι παρουσιαστές ειδήσεων επαναλαμβάνουν το ίδιο κείμενο (ΒΙΝΤΕΟ):


·       Ψευδείς ειδήσεις στα Καθημερινά ΜΜΕ - Κλώνοι πιάστηκαν να επαναλαμβάνουν ο ένας τον άλλο λέξη προς λέξη! Απίστευτο (ΒΙΝΤΕΟ):

·       Ο Trump περιτριγυρίζει όλη μέρα στο Fox News που κάνει Parroting (ΒΙΝΤΕΟ):

 
·       Τι είναι το δόλωμα για τα κλικς;

 

Οι επικεφαλίδες μπορεί συχνά να είναι παραπλανητικές ή να προκαλούν εντύπωση προκειμένου να προσελκύσουν τους αναγνώστες για να κάνουν κλικ στον σύνδεσμο - αυτό είναι γνωστό ως «κλικ-δόλωμα» και πιθανότατα είναι γεμάτο από αυτά το newsfeed σας στο Facebook. Με την αύξηση των "κλικ-δολωμάτων", είναι σημαντικό να διερευνάτε την πλήρη ιστορία πριν επιτρέψετε στους τίτλους να διαμορφώσουν την άποψή σας για ένα θέμα. Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε τι είναι το «κλικ-δόλωμα» και γιατί το χρησιμοποιούν οι διαφημιστές και τα μέσα ενημέρωσης.

Για να κατανοήσετε τι είναι το "κλικ-δόλωμα", μπορείτε να βρείτε μερικούς συνηθισμένους ορισμούς και παραδείγματα σε αυτούς τους συνδέσμους:

·       https://www.computerhope.com/jargon/c/click-bait.htm

·       https://www.lifewire.com/the-dark-side-of-clickbait-2487506

·       http://thisinterestsme.com/what-is-clickbait/


Για να καταλάβουμε γιατί τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα κανάλια χρησιμοποιούν το «κλικ-δόλωμα» και πώς συμβάλλει στη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων, αυτοί οι σύνδεσμοι παρέχουν μερικά ενδιαφέροντα παραδείγματα:

·       https://www.urbandictionary.com/define.php?term=clickbait

·       http://www.thejournal.ie/readme/clickbait-reliable-sources-of-news-are-beginning-their-own-digital-tabloid-lite-adventure-3791606-Jan2018/

·       https://www.bbc.com/news/uk-wales-34213693

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά του "κλικ-δολώματος", οι πληροφορίες σε αυτούς τους συνδέσμους μπορούν να σας βοηθήσουν:

·       https://venngage.com/blog/7-reasons-why-clicking-this-title-will-prove-why-you-clicked-this-title/

·       https://medium.com/@TheLeith/can-you-spot-a-fake-news-story-how-clickbait-got-nasty-cb12ef1d065a

·       https://www.business.com/articles/can-you-recognize-these-7-shocking-elements-of-click-bait-titles/


Βήμα 4: Συμβουλές για την εύρεση αξιόπιστων πηγών - πώς να ξέρουμε τι είναι πραγματικό και τί ψεύτικο;

Ελέγξτε την ιστοσελίδα από την οποία προέκυψαν οι πληροφορίες. Υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τους συντάκτες της ιστοσελίδας και τα στοιχεία επικοινωνίας τους; Ποια είναι η αποστολή ή το ήθος της ιστοσελίδας; Οι πληροφορίες ενημερώνονται τακτικά;

Το όνομα μιας ιστοσελίδας που παρήγαγε τις πληροφορίες αποτελεί συχνά ένδειξη του πόσο αξιόπιστη είναι. Οι ιστότοποι όπως η κλινική Mayo και το WebMD είναι γνωστές ότι παρέχουν πληροφορίες από κορυφαίους ειδικούς στον τομέα της ιατρικής. Οι ιστότοποι που τελειώνουν σε .edu ή .gov είναι κατά πάσα πιθανότητα αυθεντικοί και αξιόπιστοι. Μην βασίζεστε σε δημοσιεύσεις στο Facebook, σε blogs, vlogs και άλλους αυτοσυντηρούμενους ιστότοπους για αντικειμενικές, αμερόληπτες πληροφορίες εκτός εάν είστε σίγουροι για τα διαπιστευτήρια και την εμπειρογνωμοσύνη του δημιουργού.

Τα άρθρα και οι πληροφορίες με συνημμένες ακαδημαϊκές πηγές που υποστηρίζουν το περιεχόμενο είναι καλύτερες από αυτές που δεν έχουν τέτοιες πηγές. Στις ακαδημαϊκές πηγές μπορούμε να βασιστούμε για ακρίβεια, καθώς η έρευνα που συμβάλλει στην πληροφόρηση πραγματοποιείται συνήθως με αντικειμενικό και επιστημονικό τρόπο και διακυβεύεται η αξιοπιστία του ακαδημαϊκού ιδρύματος που συνδέεται με την έρευνα.

·       https://www.ed.ac.uk/information-services/library-museum-gallery/finding-resources/library-databases/databases-overview/evaluating-websites

·       https://www.igrad.com/articles/tips-for-finding-best-information-resources

·       https://oldwayspt.org/programs/oldways-common-ground/6-tips-checking-if-website-reliable

Οι ιστότοποι όπως η Wikipedia, η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, έχουν πηγές που συνδέονται με πληροφορίες που μπορούν να ελεγχθούν και να επαληθευθούν, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες μπορούν να επεξεργαστούν από οποιονδήποτε χρησιμοποιεί τον ιστότοπο.

·       https://www.channel4.com/news/factcheck/factcheck-is-wikipedia-a-reliable-source

·       http://connorsstate.edu/disted/wikipedia/

·       https://www.independent.co.uk/news/long_reads/wikipedia-explained-what-is-it-trustworthy-how-work-wikimedia-2030-a8213446.html

·       http://www.findingdulcinea.com/news/education/2010/march/The-Top-10-Reasons-Students-Cannot-Cite-or-Rely-on-Wikipedia.html

 

Βήμα 5: Ποια είναι η ετυμηγορία;

Τώρα που εξετάσατε όλα τα διαφορετικά μέσα ενημέρωσης, ήρθε η ώρα να συζητήσετε με την ομάδα σας πώς σχολιάστηκε η είδηση. Αφού συζητήσετε και διαπραγματευτείτε με τους συμμαθητές σας, θα χρειαστεί να γράψετε μια σύνοψη για αυτό που νομίζετε ότι συνέβη στην πραγματικότητα στην είδηση σας.


Όταν έχετε γράψει την σύνοψη, η ομάδα σας θα την παρουσιάσει σε άλλες ομάδες της τάξης σας. Στην παρουσίασή σας, θα περιγράψετε:

 

·       Το θέμα ειδήσεων που επιλέξατε

·       Το ΜΜΕ που θεωρήσατε πιο αξιόπιστο και γιατί

·       Το ΜΜΕ που θεωρήσατε ότι διαδίδει «ψευδείς ειδήσεις» και γιατί

·       Τη σύνοψη σας για το τι πιστεύει η ομάδα σας ότι συνέβη στην πραγματικότητα.

Με το τέλος αυτής της Διαδικτυακής Εξερεύνησης, ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει:

Γνώσεις	Δεξιότητες	Στασεις
·       Ορισμός των ‘ψευδών ειδήσεων’ ·       Ορισμός της ‘ατζέντας’, του ‘parroting’ και του ‘κλικ-δολώματος’ ·       Χειραγώγηση των ΜΜΕ ·       Διαδικτυακή έρευνα σε πηγές ΜΜΕ ·       αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης και πηγές πληροφοριών	·       εντοπισμός συνηθισμένων τεχνικών που χρησιμοποιούνται από τα μέσα ενημέρωσης – ατζέντα, parroting’, κλίκ-δόλωμα, κτλ ·       χρήση κριτικής σκέψης για έλεγχο πηγών μιας είδησης ·       χρήση δεξιοτήτων επαγωγικού συλλογισμού για την συγγραφή περίληψης για μια είδηση ·       έρευνα μιας είδησης σε αρκετά ΜΜΕ ·       διαδικτυακή έρευνα για άσκηση κριτικής στην ακρίβεια των αναφορών των ΜΜΕ ·       χρήση διαπραγματευτικών δεξιοτήτων σε ομαδική εργασία ·       Χρήση δεξιοτήτων ομαδικής εργασίας για αποτελεσματική εργασία με συνεργάτες ·       Χρήση δεξιοτήτων ομαδικής παρουσίασης για παρουσίαση σύνοψης μιας εργασίας	·       Καλύτερη ενημέρωση για τον τρόπο χειρισμού του περιεχομένου των μέσων ενημέρωσης ·       Έλεγχος της πηγής του περιεχομένου των ΜΜΕ ·       Έλεγχος εάν τα ΜΜΕ έχουν ατζέντα ·       Εκτίμηση του πώς ίδιες ειδήσεις μπορούν να παρουσιαστούν διαφορετικά ·       Ανοικτή διάθεση σε απόψεις και γνώμες των άλλων

Όταν άρχισε σοβαρά η επανάσταση της πληροφορικής, στο δεύτερο μέρος του 20ού αιώνα, το θέμα της ψηφιακής ένταξης ήταν σχεδόν πάντα θέμα πρόσβασης. Το «ψηφιακό χάσμα» ουσιαστικά αναφερόταν σε όσους είχαν πρόσβαση στην τεχνολογία και σε όσους δεν είχαν. Με τη συγχώνευση διαφορετικών τεχνολογιών και την επακόλουθη εμφάνιση του smartphone, η τελευταία και πιο ενημερωμένη ‘διάσταση’ του ψηφιακού χάσματος αναφέρεται τώρα σχεδόν αποκλειστικά στο θέμα της ψηφιακής παιδείας. Παρόλο που δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άνθρωποι σήμερα έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία, το βασικό ερώτημα είναι αν μπορούν να διαχειριστούν και να ερμηνεύσουν σωστά τον επακόλουθο υπερ-όγκο πληροφοριών και επικοινωνιών.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης στα άτομα και στην κοινωνία είναι άνευ προηγουμένου λόγω των διαδεδομένων πλατφόρμων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης που επιτρέπουν στα άτομα να λειτουργούν και να συμμετέχουν σε έναν ψηφιακό κόσμο είναι σήμερα η βασική μέτρηση του ψηφιακού γραμματισμού και της ψηφιακής ένταξης.

Σε περιόδους κατά τις οποίες τα κύρια μέσα ενημέρωσης ήταν τα έντυπα και τα τηλεοπτικά, η δημοσιογραφία ήταν ένα πολύ εξειδικευμένο πεδίο με περιορισμένο αριθμό ειδικευμένων ατόμων που ήταν ενεργά αφοσιωμένοι και υπεύθυνοι για να φέρουν τα τελευταία νέα σε εμάς. Ενώ οι δημοσιογράφοι και οι συντάκτες, και οι οργανισμοί και οι εκδότες που υπηρετούσαν, είχαν πάντα τη δική τους υποκειμενικότητα, αυτή έτεινε να ακολουθεί έναν καλά καθιερωμένο συντηρητικό ή φιλελεύθερο, καπιταλιστικό ή σοσιαλιστικό τρόπο αντίληψης και ήταν γνωστοί για την προφανή προκατάληψη τους. Στη σημερινή πραγματικότητα των ψηφιακών μέσων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο καθένας μπορεί να είναι «δημοσιογράφος» και να συλλέγει, να συντάσσει και να διανέμει ειδήσεις ή άλλες επίκαιρες πληροφορίες στο ευρύ κοινό. Αλλά πόσο ακριβείς είναι οι αναλύσεις τους για τα γεγονότα; Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να αναπτύξουμε τις ικανότητές μας για κριτική σκέψη, ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε την ακρίβεια των στοιχείων που μας αναφέρουν οι ειδήσεις, έτσι ώστε να γνωρίζουμε τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα.