Θέλατε ποτέ να γίνετε σαν τον Σέρλοκ Χολμς - να μπορείτε δηλαδή να αξιολογείτε σύνθετες καταστάσεις, να εκφράζετε τα επιχειρήματά σας υποστηρίζοντάς τα με αναμφισβήτητα γεγονότα, και να μπορείτε να φτάνετε στη ρίζα κάθε θέματος; Ακούγεται υπέροχο, σωστά; Είτε το πιστεύετε είτε όχι, κάτι τέτοιο, αν και δεν είναι ότι πιο εύκολο, είναι εφικτό! Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να αποκτήσετε μια πολύ σημαντική δεξιότητα που ονομάζεται κριτική σκέψη!

                                                                               
Η κριτική σκέψη είναι η τέχνη του να φτάνουμε στην καρδιά οποιουδήποτε θέματος, αμφισβητώντας οτιδήποτε βρίσκεται ανάμεσα σε εμάς και την αλήθεια! Έτσι, αν νομίζετε ότι έχετε τη δυνατότητα να γίνετε κριτικός στοχαστής, τότε σας προκαλούμε να λύσετε το μυστήριο αυτής της ΙστοΑναζήτησης!

 “Εάν υπήρχε μια ικανότητα ζωτικής σημασίας που όλοι στον πλανήτη χρειάζονταν, θα ήταν η ικανότητα να σκεφτόμαστε με κριτική αντικειμενικότητα”    

-         Josh Lanyon

Ο στόχος αυτής της ΙστοΑναζήτησης είναι να σας βοηθήσει να αναπτύξετε τις ικανότητές σας στην κριτική σκέψη, καθιστώντας σας ικανούς/ες να αμφισβητήσετε όλους και όλα, ακριβώς όπως ένας πραγματικός ντετέκτιβ!

Θα χρειαστεί να εργαστείτε σε 2 ομάδες, οι οποίες θα αποτελούνται από 5 έως 6 άτομα η καθεμιά. Η πρώτη ομάδα θα είναι η ομάδα των ντετέκτιβ (οι κριτές) και η δεύτερη θα είναι η ομάδα των μαρτύρων. Οι μάρτυρες θα πρέπει να παρουσιάσουν ορισμένα ενδιαφέροντα γεγονότα στους ντετέκτιβ με πειστικό και αντικειμενικό τρόπο, ενώ οι "ντετέκτιβ" θα πρέπει να αποφασίσουν εάν αυτά τα γεγονότα είναι πραγματικά ή όχι – αν δηλαδή οι μάρτυρες λένε αλήθεια ή ψέματα. Οι ντετέκτιβ θα πρέπει να υποστηρίξουν τα επιχειρήματά τους με πραγματικές και δομημένες πληροφορίες και οι μάρτυρες θα πρέπει να τους πείσουν για την ειλικρίνεια των πληροφοριών που δίνουν.

Ο τελικός στόχος είναι να γίνει συζήτηση του τύπου debate «ντετέκτιβ εναντίον μαρτύρων» στην οποία η κάθε ομάδα θα πρέπει να επιδείξει τις ικανότητές της στην κριτική σκέψη, υπερασπιζόμενη τα επιχειρήματά της, να μαντεύει τα επιχειρήματα των αντιπάλων και να τα αναλύει από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
                                                                             

Αυτή η Διαδικτυακή Εξερεύνσης καλύτερα να εκτελεστεί σε ομάδες των 10 - 12 (το πολύ) μαθητών, χωρισμένες σε 2 υποομάδες των 5-6 ατόμων η καθεμιά. Εάν η ομάδα είναι μεγαλύτερη, θα πρέπει να την χωρίσετε σε περισσότερες υποομάδες, έχοντας ίσο αριθμό υποομάδων μαρτύρων και ντετέκτιβ. Και οι δύο υποομάδες πρέπει να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο καθώς θα χρησιμοποιήσουν διάφορες πηγές για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους με γεγονότα.

Η Διαδικτυακή Εξερεύνηση πρέπει να υλοποιηθεί ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

1) Κατανοήστε τι είναι η κριτική σκέψη

Σε αυτό το στάδιο, κάθε συμμετέχοντας, και στις δύο ομάδες, πρέπει να χρησιμοποιήσει κάποιους από τους συνδέσμους που υπάρχουν στο μέρος Χρήσιμοι Σύνδεσμοι (μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες πηγές από το Διαδίκτυο) προκειμένου να αναπτύξει την κατανόησή του για την κριτική σκέψη και για το ποιες είναι οι χαρακτηριστικές δεξιότητες και συμπεριφορές όσων έχουν κριτική σκέψη. Διαβάστε προσεκτικά γιατί στα επόμενα βήματα θα πρέπει να εφαρμόσετε στην πράξη όσα έχετε μάθει!
                                                                                           
2) Ετοιμαστείτε να παίξετε το ρόλο σας!

Τώρα που ο καθένας από εσάς γνωρίζει τι σημαίνει να σκέφτεστε κριτικά, ήρθε η ώρα να εφαρμόσετε όσα έχετε μάθει στο βήμα 1. Η ομάδα των μαρτύρων θα ψάξει να βρει μερικά ενδιαφέροντα γεγονότα / συμβάντα στο διαδίκτυο. Για το σκοπό αυτό, οι μάρτυρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ιστοσελίδες που παρέχονται στο μέρος Χρήσιμοι Σύνδεσμοι (δείτε τις ιστοσελίδες στην ενότητα ‘Ιδέες για ενδιαφέροντα γεγονότα’) ή μπορούν να σκεφτούν κάτι ενδιαφέρον το οποίο ήδη γνωρίζουν ή για το οποίο έχουν ακούσει και να ανακαλύψουν περισσότερα στοιχεία γι' αυτό - να μάθουν γεγονότα και συμπληρωματικές πληροφορίες. Αυτά τα στοιχεία θα μπορούσαν να είναι ενδιαφέροντα επιστημονικά, ιστορικά και βιογραφικά γεγονότα τα οποία σας προκαλούν έκπληξη και το ενδιαφέρον σας. Η αποστολή της ομάδας των μαρτύρων είναι να αποφασίσουν - και να ερευνήσουν - 3 ενδιαφέροντα γεγονότα / συμβάντα. Να θυμάστε: θα πρέπει να μην ξέρουν οι ντετέκτιβ ποια είναι αυτά τα γεγονότα / συμβάντα. Στο επόμενο στάδιο θα πρέπει να παρουσιάσετε αυτά τα γεγονότα στους κριτές.

Στο μεταξύ, η ομάδα των ντετέκτιβ θα πρέπει να συζητήσει και να σχεδιάσει τη στρατηγική της για τον τρόπο με τον οποίο θα αξιολογήσει κριτικά την αλήθεια των δηλώσεων που θα παρουσιάσουν οι μάρτυρες. Η ομάδα των ντετέκτιβ θα πρέπει να σχεδιάσει το είδος των ερωτήσεων που θα πρέπει να κάνει και τι θα πρέπει να παρακολουθήσει και να προσέξει στη συμπεριφορά των μαρτύρων το κάθε μέλος της ομάδας προκειμένου να αξιολογήσει αν λένε την αλήθεια ή όχι.

3) Ώρα για τη μαρτυρία σας

Σε αυτό το στάδιο, κάθε ομάδα πρέπει να μπει στο ρόλο της - ο ρόλος των ντετέκτιβ και ο ρόλος των μαρτύρων.

Η ομάδα των μαρτύρων έχει την ακόλουθη αποστολή:

-         Θα πρέπει να παρουσιάσετε, το ένα μετά το άλλο, τα 3 ενδιαφέροντα γεγονότα που επιλέξατε. Μπορείτε να αποφασίσετε αν θέλετε να προσπαθήσετε να ξεγελάσετε τους κριτές (λέγοντάς τους κάτι παραπλανητικό) ή αν θα τους πείτε την αλήθεια.

-         Θα πρέπει να απαντήσετε σε ερωτήσεις που θα σας κάνουν οι κριτές για οποιοδήποτε από τα 3 γεγονότα που τους παρουσιάσατε και να υπερασπιστείτε όσα έχετε δηλώσει ότι είναι αληθινά, υποστηρίζοντας τα με πραγματικά στοιχεία και τη λογική. Ο στόχος σας είναι να τους πείσετε ότι οι 3 δηλώσεις σας είναι πραγματικά γεγονότα και πως ότι παρουσιάσατε είναι αληθινό.


Η ομάδα των ντετέκτιβ θα έχει την ακόλουθη αποστολή:

-         θα έχετε 15 λεπτά για να διερευνήσετε πληροφορίες για κάθε μια από τις δηλώσεις που παρουσιάζονται από την άλλη ομάδα και να δημιουργήσετε δομημένα και λογικά επιχειρήματα σχετικά με κάθε μια από τις δηλώσεις - ως προς το γιατί νομίζετε ότι οι δηλώσεις είναι αληθείς ή ψευδείς

-         μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις στην ομάδα των μαρτύρων για να σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε την ειλικρίνεια των δηλώσεών τους

-         Θα πρέπει να παρατηρήσετε τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων στην άλλη ομάδα και να εντοπίσετε τυχόν αδυναμίες ή αρνητικά σημεία που υπάρχουν στα αποδεικτικά στοιχεία ή τα επιχειρήματά τους.

-         Να θυμάστε: Κάντε ερωτήσεις και αμφισβητήστε τα πάντα!
                                                                                  
4) Ξεδιπλώστε το μυστήριο!

Μετά από συζήτηση που θα κάνουν σχετικά με την ειλικρίνεια καθεμιάς από τις 3 δηλώσεις των μαρτύρων, οι ντετέκτιβ πρέπει να ξεδιπλώσουν το μυστήριο - προσπαθούσαν να τους ξεγελάσουν οι μάρτυρες ή έλεγαν την αλήθεια; Οι μάρτυρες θα πρέπει να αξιολογήσουν τις τακτικές, τα επιχειρήματα και τις κινήσεις των ντετέκτιβ, υποστηρίζοντας τις εκτιμήσεις τους με παραδείγματα από τις συζητήσεις που έγιναν κατά το βήμα 3. Ορισμένα από τα κριτήρια που θα μπορούσαν να έχουν οι μάρτυρες για την αξιολόγηση / εκτίμηση τους, είναι:

-   η ακρίβεια των ερωτήσεων που έθεσαν οι ντετέκτιβ - ήταν εστιασμένες και σαφείς; Ήταν σχετικές με τα γεγονότα που παρουσιάστηκαν ή όχι;

-   η αντικειμενικότητα των επιχειρημάτων που παρουσίασαν οι ντετέκτιβ – υποστηρίχθηκαν  με σχετικές πληροφορίες τα επιχειρήματα της άλλης ομάδας; Ήταν δικαιολογημένα; Ήταν μήπως ασαφή και αβάσιμα;

-   άλλα κριτήρια που θεωρείτε χρήσιμα

Στη συνέχεια, οι ντετέκτιβ θα πρέπει να αξιολογήσουν την απόδοση των μαρτύρων. Οι ντετέκτιβ θα μπορούσαν να αξιολογήσουν την απόδοση με βάση τα ακόλουθα:

-   τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου - δείχνουν νευρικοί οι μάρτυρες; Είχαν κάνει κάτι ασυνήθιστο ή περίεργο; Για παράδειγμα, λέγεται ότι όταν οι άνθρωποι λένε ψέματα, τείνουν να μην κοιτάζουν στα μάτια τους συνομιλητή τους.

-   ανακολουθίες στην ιστορία τους ή στις απαντήσεις - παρατηρήσατε κάτι που δεν ταιριάζει στην ιστορία των μαρτύρων; Οι απαντήσεις τους στις ερωτήσεις σας ήταν σχετικές με το θέμα και υποστηρίχθηκαν με πειστικά επιχειρήματα ή ήταν ασαφείς και αβάσιμες;

-   άλλα κριτήρια που θεωρείτε χρήσιμα
                                                                                        
5) Αλλάξτε ρόλους!

Τώρα οι ντετέκτιβ πρέπει να γίνουν μάρτυρες και οι μάρτυρες να γίνουν ντετέκτιβ. Μετά την αλλαγή των ρόλων των ομάδων, επαναλάβετε τα βήματα από το 2 έως το 4. Ας δούμε λοιπόν πως το βίωσε όλο αυτό η άλλη ομάδα ; )

Με το τέλος της Διαδικτυακής Εξερεύνησης, ο μαθητής πρέπει να:

Γνώσεις	Δεξιότητες	Στάσεις
·      κριτική σκέψη και δεξιότητες κριτικής σκέψης ·      στρατηγικές και τεχνικές για την κριτική αξιολόγηση πληροφοριών ·      εργαλεία αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο ·      τεχνικές αμφισβήτησης και συζήτησης ·      κανόνες και διαδικασίες ομαδικής εργασίας	·     κατανόηση της αξίας της κριτικής σκέψης στην καθημερινότητα μας ·     έρευνα, συγκέντρωση και οργάνωση πληροφοριών σχετικά με συγκεκριμένο θέμα - ανάπτυξη ενός επιχειρήματος ή αξιολόγηση του ·     κατανόηση ενός θέματος ή ζητήματoς με αντικειμενικό και κριτικό τρόπο. ·     Εκτίμηση ενός επιχειρήματος για σχηματισμό άποψης  ·    Εντοπισμός ανακολουθιών	·        δημιουργία προσωπικής αντίληψης για το τι είναι η κριτική σκέψη ·        υιοθέτηση στάσης κριτικής σκέψης ·        κριτική ανάλυση πληροφοριών και ανάπτυξη επιχειρημάτων βασισμένων σε αυτή ·        παροχή εποικοδομητικών σχολίων ·        αποδοχή της γνώμης των άλλων με εποικοδομητικό τρόπο

Απλά και μόνο επειδή κάποιος λέει κάτι με αυτοπεποίθηση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια. Προκειμένου να παίρνετε αντικειμενικές αποφάσεις, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική σας ζωή, και να διαμορφώνετε γνώμη σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα ή να δεσμεύεστε σε κάτι, καλό είναι να βεβαιώνεστε ότι έχετε συγκεντρώσει αρκετές πληροφορίες και ότι έχετε αναλύσει διάφορες πτυχές που σχετίζονται με αυτές τις πληροφορίες. Τέλος, να βεβαιώνεστε ότι οι αποφάσεις σας είναι αμερόληπτες και ότι δεν αφήσατε να σας επηρεάσουν προηγούμενες απόψεις και αμφιβολίες. Για έναν πραγματικό ντετέκτιβ, όπως ο Σέρλοκ Χολμς, ένα από τα μυστικά είναι να μην σχηματίζετε συμπεράσματα εύκολα και με βάση αυτό που φαίνεται επιφανειακά, αλλά να αμφισβητείτε τα πάντα και να ψάχνετε για αποδείξεις οι οποίες σας βοηθούν να βγάλετε συμπεράσματα!

                                                                           

Να θυμάστε ότι μπορεί να έχετε ενώπιων σας μια κατάσταση στην οποία τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται! Ως εκ τούτου, πρέπει να είστε έτοιμοι να αμφισβητήσετε τα πάντα και να κάνετε ερωτήσεις, μιας και οι ερωτήσεις μπορούν να:

-         σας βοηθήσουν να τακτοποιήσετε ζητήματα

-         σας επιτρέψουν να λύσετε προβλήματα ή μυστήρια

-         σας βοηθήσουν να βρείτε τον πραγματικό σας σκοπό και πάθος

-         σας βοηθήσουν να προσαρμοστείτε και να εγκλιματιστείτε σε έναν γρήγορα μεταβαλλόμενο κόσμο